polska droga do wolności

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

 

Konstytucja-R-P-196x300 KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJDroga od konstytucji PRL do obecnie obowiązującej Konstytucji R.P. nie była ani krótka ani łatwa. Miałem zaszczyt być jednym z parlamentarzystów Zgromadzenia Narodowego, które uchwaliło 2 kwietnia 1997 roku obecnie obowiązującą Konstytucję R.P.  Została ona zatwierdzona przez Obywateli Rzeczypospolitej Polskiej w referendum, przeprowadzonym 25 maja 1997 roku.

*   *   *

Konstytucja-3-maja-177x300 KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Konstytucja 3 maja została uchwalona 3 maja 1791 roku dla Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Była pierwszą polską konstytucją. Była także pierwszą  w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej) nowoczesną ustawą zasadniczą. Zmieniła ustrój państwa na monarchię dziedziczną, wprowadziła trójpodział władzy, ograniczyła znacząco demokrację szlachecką odbierając prawo głosu i decyzji w sprawach państwa szlachcie nie posiadającej ziemi (gołocie), wprowadziła polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz stawiała chłopów pod ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja formalnie zniosła praktycznie nieużywane od 27 lat (od wprowadzenia w 1764 roku skonfederowanej organizacji pracy Sejmu) liberum veto. Obowiązywała 14 miesięcy.

22 lipca 1807 Napoleon nadał Konstytucję Księstwa Warszawskiego. W okresie zaborów cesarz Rosji i król Polski Aleksander I nadał 27 listopada 1815 Konstytucję Królestwa Polskiego. 26 lutego 1832 roku została znowelizowana przez cara. Obowiązywała do 26 lutego 1832 roku, gdy Mikołaj I zastąpił ją Statutem Organicznym dla Królestwa Polskiego.

W czasie II Rzeczpospolitej Sejm Ustawodawczy uchwalił 20 lutego 1919 r. Małą Konstytucję. 15 lipca 1920 Sejm uchwalił Statut Organiczny Województwa Śląskiego (ściślej „Ustawę Konstytucyjną z 15 lipca 1920 r. zawierająca statut organiczny Województwa Śląskiego”). W miarę nowoczesna była Konstytucja marcowa, uchwalona 17 marca 1921. Obowiązywała do 23 kwietnia 1935 r. Została zmieniona nowelą sierpniową, uchwaloną 2 sierpnia 1926 i obowiązującą od 4 sierpnia 1926. Prezydent Ignacy Mościcki 23 kwietnia 1935 r. wprowadził ustrój prezydencko – autorytarny konstytucją kwietniową.

19 lutego 1947 r. uchwalono jako tymczasową Małą Konstytucję, zawierającą 32 artykuły. Była trzykrotnie zmieniana (8 listopada 1949, 20 marca 1950, 15 grudnia 1951).

konstytucja_PRL_poprawki-stalina-206x300 KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Konstytucja PRL, zwana także konstytucją stalinowską, opracowana została na wzór stalinowskiej konstytucji ZSRR z 1936 r. Osobiście poprawki do jej projektu nanosił Józef Stalin. Uchwalił ją Sejm Ustawodawczy 22 lipca 1952 roku. Obowiązywała w niezmienionej treści do  31 grudnia 1989 r.

Po zakończeniu obrad Okrągłego Stołu, 7 kwietnia 1989 r. Sejm PRL uchwalił nowelę kwietniową, która wprowadziła (lub przywróciła) instytucje: Senat, urząd Prezydenta, Krajową Radę Sądowniczą.  29 grudnia 1989, częściowo demokratyczny tzw. Sejm kontraktowy, uchwalił nowelę grudniową. Wprowadziła ona zmiany w treści pierwszego rozdziału konstytucji PRL. Zmieniono nazwę państwa na „Rzeczpospolitą Polską”, usunięto artykuły o kierowniczej roli PZPR oraz przyjaźni ze Związkiem Radzieckim. Wprowadzono nowe zasady ustrojowe – demokratycznego państwa prawnego, sprawiedliwości społecznej, pluralizmu politycznego, swobodę działalności gospodarczej oraz ochronę własności. Przywrócono koronę orłowi białemu w godle Polski.

*    *    *

17 października 1997 r. Sejm uchwalił Małą Konstytucję – Ustawę Konstytucyjną z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Obowiązywała od 8 grudnia 1992 do 16 października 1997.

2 kwietnia 1997 r. Zgromadzenie Narodowe R.P. (posłowie i senatorowie) uchwaliło obecnie obowiązującą Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej. (Miałem zaszczyt być jednym z uchwalających obecną Konstytucję).

do pobrania (pdf):